Historie
Zaankwartier is een gebied met een rijke historie. Een die teruggaat naar de tweede helft van de negentiende eeuw, toen Wessanen & Laan op dit terrein stoomoliefabriek De Tijd bouwde en enige tijd later stoommeelfabriek De Vlijt. In de afgelopen eeuwen hebben vele duizenden Zaankanters hier gewerkt.
Indrukwekkende skyline
De meelfabriek Meneba, in 1765 opgericht als Wessanen & Laan, behoort tot het collectieve geheugen van de Zaanstreek. Sinds de oprichting groeide het terrein uit van een reeks molens aan de Zaan tot een indrukwekkende verzameling bedrijfsgebouwen. De bijzondere opbouw van het complex is daar getuige van: het terrein is een collectie van grotere en kleinere gebouwen uit verschillende perioden, van compacte bakstenen pakhuizen tot grootschalige silo’s die hoog boven het vlakke landschap uitsteken.
Waterrijke Zaanstreek
De Zaan is de belangrijkste waterloop in de Zaanstreek. Ver voor onze jaartelling zorgde de Zaan als veenstroom al voor afwatering van het gebied. De vroege bewoners ontwaterden de grond nog verder door het graven van sloten. Zo ontstond het waterrijke slagenlandschap. Hierdoor werd het geschikt voor bewoning en kon het land worden bewerkt. Om het te beschermen tegen het Zaanwater wierpen de boeren dijken op. Deze vormden tegelijkertijd de doorgaande wegen naar het noorden.
Eerste industriegebied
De grote bloeiperiode van de Zaanse regio was het resultaat van de vele molens langs de Zaan. Langs de oever van de Zaan ontstond aan het einde van de zestiende eeuw het eerste industriegebied van Europa. De fabrikanten waren vooruitstrevend. Zij liepen in de negentiende eeuw voorop bij de toepassing van stoomkracht. Zij breidden hun fabrieken in die periode spectaculair uit. De molens werden vervangen door stoomfabrieken.
Het complex groeit
In 1765 richtte Adriaan Wessanen samen met Dirk Laan een handelsonderneming in zaden op. Aan het einde van de 18e eeuw kocht de onderneming mosterd- en poedermolen De Tuinman in het veld van Wormerveer en richtte zich daarmee ook op het verwerken van de zaden. Rond 1825 kwam handel in tarwe, gort en haver daarbij en vanaf 1839 ook rijst uit Java.
Vanaf 1839 kocht het bedrijf meerdere molens en in 1857 besloot het over te gaan op stoomkracht. Zelfs voor Zaanse begrippen was dit een vroege overstap. Aan de Noorddijk werd stoomoliefabriek ‘De Tijd’ gebouwd. Bij de fabriek waren ook pakhuizen nodig. Daarom werden in 1858 pakhuizen De Vlasbloem en De Voorzichtigheid gebouwd. In 1861 volgden stoommeelfabriek ‘De Vlijt’ met pakhuis Magazijn.
Enorme silo’s
In 1910 werd voor het eerst aan de landzijde van de Noorddijk gebouwd, hier kwam een uitbreiding van fabriek De Tijd: De Nieuwe Tijd. Ook de Vlijt kreeg een uitbreiding met de verrassende naam: De Nieuwe Vlijt. De oude en nieuwe fabrieken werden met elkaar verbonden door luchtbruggen. Na een brand volgden silo Rusland, de Zaadsilo, de Korenaar en de Waterstofgasfabriek. In 1965 werd de rij in het zuiden gesloten door blikvanger silo Amerika.
Einde van een tijdperk
In 1992 verkocht Wessanen de graandivisie en de meelfabrieken aan Meneba, die er bakkerijgrondstoffen en -benodigdheden ging produceren. In diezelfde periode werd de N246 aangelegd en de Prins Clausbrug gebouwd om Wormer beter te ontsluiten. De weg kwam pal naast de fabriek te liggen en sneed de fabriek af van het dorp. Uiteindelijk werd het complex gesloten en verkocht. Sinds 2020 is coöperatie De Vlijt eigenaar van het terrein. Meneba wordt Zaankwartier: een levendig woon-werkgebied. We plakken een nieuw hoofdstuk aan dit prachtige verhaal!
Interesse In het Zaan
kwartier?
Heb je interesse in één van de koop- of huurwoningen in deze nieuwe wijk? Of ben je op zoek naar een ruimte om te ondernemen? Meld je aan en maak je persoonlijke wensen kenbaar. Wij houden je dan op de hoogte van de ontwikkelingen en mogelijkheden.
Woon of werk je in de buurt en wil je op de hoogte blijven van de (bouw)werkzaamheden op deze locatie? Laat dan ook je gegevens achter. We zorgen dat je goed geïnformeerd blijft.
